I called it: Beautiful sadness. Het is een tijdje stil en zijn woorden blijven pijnlijk lang in de ruimte hangen. Al even mooi als zijn uitspraak zelf. We staan in een strak gebouw dat onderdeel is van de Hebrew University of Jerusalem. De stenen zijn licht en glad en het zonlicht valt precies goed het gebouw binnen. Het grootste deel van de muur waar we op uit kijken is raam. De overweldigende stille strakke kalmte steekt lelijk af tegen het uitzicht achter de hoge ramen: Een kapotte auto, een jongen op een paard, heel veel huizen, kaal en grauw. Stof waait op en kinderen rennen tussen het vuilnis door, omdat er nergens een park of speelplek is. Een wijk in Oost-Jerusalem. En daarachter die onvermijdelijke muur. Het voelt alsof ik naar een schilderij kijk in een modern museum. Een schilderij van een onbekend tafereel, dat niet bij deze tijd hoort. Een beeld dat we alleen nog in schilderijen zien, een boek, een film of een verhaal. We staan er ver genoeg van af, en hebben een perfect zicht. Overzicht. Dat is eigenlijk doorgaans iets prettigs, maar nu voelt het gek om zoveel overzicht te hebben. Misschien zijn de dingen toch beter te verdragen als je er middenin zit. Dan hoort het „erbij”. Het overzicht maakt dat het teveel wordt. Te hard, te vreemd. Teveel onmacht. En toch is het ook zo’n mooi plaatje, wat is het leven ongelofelijk tegenstrijdig.

Shall I show you my office?  De man kijkt met zijn groene ogen – die precies dezelfde kleur zijn als de ruitjes op zijn overhemd en ik vraag me af of hij dat expres zo heeft uitgezocht – naar ons op. Hij doceert op de universiteit en is gespecialiseerd in oud-Arabische poëzie. Hij vertelt ons over zijn werk, zijn onderzoek, Jerusalem en over zijn geboortedorp. Hij vertelt ons dat mensen vaak niet denken dat er christelijke Arabieren bestaan, maar dat zijn vader toch echt christelijk was. En Palestijn, en Arabier. Dat deze paradoxale wereld niet zo in hokjes te plaatsten is als we zouden willen. In zijn kantoor spreken we iets af: Zaterdag organiseren we samen een Poëzie avond, in het Issaf Nashashibi Centre for Culture and Litterature. Ik zal zijn gedichten vertalen naar het Nederlands, via het Engels, en hij zal mijn gedichten (via het Engels) vertalen naar het Arabisch. Omdat het delen en uitwisselen van taal en cultuur eigenlijk altijd een goed idee is.

---

Ah, you very lucky to be guided by him. We call him: the unofficial Minister of Culture. De man lacht erg hard om zijn eigen grap en slaat onze onofficiële minister iets te hard, maar zeer goed bedoeld, op zijn schouder. Ik sta er naast te grinniken, deels omdat ik mijn ongemakkelijkheid nog aan het weglachen was van de hoofdbotsing die ik zojuist met de Catalaanse man had veroorzaakt, omdat ik met mijn Hollandse afstandelijkheid even was vergeten dat je elkaar AL-TIJD twee zoenen geeft, en deels omdat de man helemaal gelijk had: Ik was zeer lucky. Ik stond in het zoveelste fantastische gebouw van Barcelona aan iemand uit de kunstwereld voorgesteld te worden, door een man die ik zelf pas twee dagen eerder had ontmoet. We staan een tijdje te praten, en af en toe komen er bekenden langs. Deze man lijkt half Barcelona te kennen. We rollen van de ene ontmoeting in de andere, en van het ene idee naar het volgende. Voor ik het weet heb ik met het Institut Ramon Llull – een instituut dat zorg draagt voor het bewaren van de Catalaanse taal en cultuur – het wilde idee om mijn liedjes naar het Catalaans te vertalen en door een Catalaanse zangeres te laten zingen. Ik zal dan op mijn beurt haar liedjes naar het Nederlands vertalen. Hoe en wat precies komt niet ter sprake, en dat doet er duidelijk ook niet toe. Hier gaat het om het bedenken van ideeën, zonder ze gelijk af te kappen. Én vooral: mensen in verbinding brengen met elkaar. Zo ontstaan de beste ideeën. Zegt mijn nieuwe vriend de onofficiële minister van cultuur. Maar eerst eten. Want dat kunnen ze hier goed.

---

Ze zeggen dat je uiteindelijk weer terugkeert naar de zee als je er ooit geboren bent. Als je als pasgeborene de eerste lucht inademt, en als die lucht dan zeelucht is, en als je als klein kindje dan de achtertuin – die dan het strand heet – in kan rennen om schelpen te zoeken, dan schijn je altijd (onbewust) weer terug te willen keren naar de zee. Nu kom ik uit een stad waar in de verste verte geen zee te bekennen is, maar ook in mij schuilt dat verlangen om terug te keren. Terug te keren naar een geboorteplaats die niet van mij is. Een geboortegebied misschien, want de ligging van de zee maakt me niet eens zo heel veel uit. Het is een klein bolletje in mijn buik dat langzaam begint te stuiteren, steeds harder en wilder, tot de zeelucht hem tot rust wiegt. Ik verdenk mijn moeder ervan dat ze, toen ze zwanger was van mij, is gaan zwemmen in de hoge golven, en dat een van die hoge golven haar toen een liter zeewater heeft gevoerd, waardoor ik in de overgebleven maanden in zoutwater ronddobberde.

Toen Emmanuelle en ik elkaar in België zagen, spraken we af dat we elkaar in Zuid-Frankrijk nog eens zouden zien. Daar is het beter weer, en dan kan ik je leren waterskiën had ze gezegd. Nu staan we op een leeg strand, en kijken we uit over de dreigende regen en het water. Voor Zuid-Franse begrippen zou het op dit moment winter kunnen zijn, maar daar trekken we ons allebei niets van aan. Samen wachten we tot het donker wordt. Onze voeten begraven in het zand, mijn zeebolletje tevreden op de bodem van mijn buik.

---

Hij staat onder de brug, en vanaf mijn bankje langs de weg kan ik hem precies door de reling heen zien. Ik zit hem al een tijdje te observeren. Hij zwaait met zijn armen in de lucht en beweegt zijn lichaam kalm maar krachtig heen en weer. Ik heb hem in mijn hoofd al verschillende levens gegeven. In de meeste versies werken zijn hersenen anders dan die van andere mensen, op dezelfde manier waarop ik van het meisje dat ik gisteren in de metro had zien zitten – en dat elke 2 minuten met haar vlakke hand zachte klopjes op haar eigen hoofd gaf –  dacht dat haar hersenen anders werken dan die van de meeste mensen. De vreemde-hersenen-man is aan het dansen óf met een denkbeeldige man aan het vechten. Dat laatste vind ik een mooi idee. Als hij zich omdraait om de denkbeeldige man te slim af te zijn, ziet hij mij kijken. Ik kijk snel weg maar besluit dan dat het misschien laf is om snel weg te kijken als iemand duidelijk heeft gezien dat je eigenlijk aan het kijken ben. Dus kijk ik terug, sta op en loop naar beneden. De man heet Zenon en blijkt een vrij gewone man te zijn, waardoor de meeste versies van zijn door mij verzonnen leven helaas weer afvallen. Gelukkig was hij wel met een denkbeeldige man aan het vechten, welliswaar omdat hij nog op zijn WingTsun-vriend aan het wachten was, maar mijn fantasie had toch een kern van waarheid. Voor ik het weet ben ik met mijn eerste les begonnen. Volgens Zenon ben ik er goed in voor een beginner, maar ik moet niet zo graag willen winnen. Willen winnen heeft met ego te maken. Als je wil winnen ben je bang om te verliezen, waardoor je domme dingen doet. Met een ego kan je geen goede vechter worden. Ik besluit dat ik later nog eens goed over deze zin ga nadenken; Eerst maar eens concentreren. Losse handen, rechte rug, schouders naar beneden, gebogen knieën, en aanvallen. Geen snelheid: kracht, en richting. Ik ben benieuwd hoe dit afloopt.

---

 

Zijn armen vliegen wijd open als ik met de lift recht zijn huis in kom zijlen. Ik sta een beetje onhandig met mijn melodica in mijn hand in de hal. „Hier ben ik dan”. zeg ik, omdat ik ineens niet zo goed weet waar je een gesprek mee moet beginnen als je jezelf hebt uitgenodigd bij iemand die je nog niet kent. Hij neemt mijn spullen aan en we strijken neer op de bank. Hij heeft een stapeltje oude foto’s in zijn hand en voor ik het weet heeft onze fantasie over de verhalen achter de foto’s het overgenomen van de onwennigheid. Als Jeroen Kant niet veel later ook is aangeschoven kan ik het niet helpen onszelf even van bovenaf te bekijken: Een man die al 40 jaar liedjes schrijft, een meisje dat nog zeker 16 jaar lang geen 40 is, en een jonge rauwe dertiger. Alledrie schrijven we in onze moedertaal. Alledrie op onze eigen manier en toch is er een duidelijke overlap. Als we later door de straten van Gent wandelen besluiten we alledrie een liedje te schrijven met hetzelfde onderwerp. Over precies twee maanden – op 6 september – zullen we weer afspreken. Dezelfde mensen, dezelfde plek, dezelfde dag van de maand, maar dan drie liedjes rijker.

---

De tafel ligt bezaait met kaarsjes. We hebben net gegeten en zitten nu met dikke buiken en lege hoofden na te tafelen. Tafelen en natafelen. Daar zijn ze goed in, hier in België. Af en toe springt er een raampje aan in een van de huizen die het hofje omringen, en dan verschijnt er een hoofd. Of we anders niet wat stiller willen zijn. Als de „ouders” naar bed zijn, blijven wij nog even zitten om de nacht af te wachten. De echte nacht. Want dat hoort als je jong bent. Ik begin steeds vaker te gapen, ik geloof niet dat ik vanavond een goede nachtbraker zal zijn.

Het is een veilig begin van mijn reis. Iets bekends: mijn lieftallige Vlaamse vriendinnetje Emmanuelle, en iets nieuws: de rest van haar familie. Een aantal dagen even in een gezin, en af en toe heen en weer naar Gent om te ontdekken. Daarna zie ik het wel. Ik heb twee maanden, de ruimte, een grote tas, een gitaar en een goede dosis (over)moed.

Foto: Anne Reitsma

---